Gargaarsa Jalqabaa Nama Rasaasan Rukutameef (gunshot first aid) Namoonni rasaasaan rukutaman harki caalu sababni du’aniif dhiigni garmalee waan dhangala’uufi. Kanaafuu, nama rasaasaan madaa’e tokko gargaarsa jalqabaan dhiiga isaa dhaabuuf maaloota asii gadii kana fayyaddamuu qabna.
- Madaa miidhamaa tuquun dura harka keenyaa bishaan qulqulluun dhiqachuu qabna. Kunis, gara fuulduraatti madaan ‘infection’ akka hin godhanneef gargaara.
- Miidhamaan yemmuu rukatamu yoo dhoqqee keessatti ykn wan qulqulluu hin taane keessatti kufe iddoon madaa sun xuraa’e, bishaan qulqulluun xurii san irraa dhiquu qabna. Iddoo kanatti yemmuu irraa dhiqnu xiyyiitiin (baarudni) madaa miidhamaa keessa yoo jiraate xuxxuquu hin qabnu. hamma mana yaalaa geessunitti keessumatti dhiisuu qabna.
- Namni xiyyiittiin rukatame yeroo baayyee ibiddi baaruda waan gubuuf bishaan gaafata. Garuu, nuti yeroo sanitti bishaan obaasuu hin qabnu. Sababni isaas bishaan yoo dhuge dhiigni baay’ee akka dhangala’u ni taasisa.
- Iddoo madaa san uffata ykn waan qulqulluu ta’een jabeessinee hidhuu qabna.
- Miila ykn harka irra rukatame yoo ta’e, marroo lammaffaa madaa irraa ol hiiqnee hidhuu qabna.
- Miidhamaan yemmuu rukatametti lafeen isaa cabuu waan maluuf, lafeen cabe hiddaa dhiigaa fi narvii isaa akka hin madeessineef, akkasumas akka dhiigni gara onneetti deebi’uuf luka xiqqoo ol kaasuun suuta ciibsuu qabna.
- Uffata furdaa qorra irraa ittisu sirnaan itti uwwisuu qabna.
- Nama miidhame osoo hin sosochoosin eeggannoon gara buufata fayyaa ykn mana yaalaa nutti dhiyoo jirutti ariitiin geessuu qabna.
Ergaan kun, nama meeshaa qara qabu kamiinuu waraanameef ykn miidhameef ni faayyada.